Opis
Obiektywną trudnością w odtwarzaniu losów szeregowych żołnierzy i podoficerów w okresie II wojny światowej jest brak wartościowych źródeł. W dokumentach proweniencji wojskowej szeregowy żołnierz i podoficer nie pojawia się, a jeśli jest odnotowywany, to tylko w postaci bezimiennej masy ludzkiej. Podoficerowie i szeregowi żołnierze z reguły nie pisali pamiętników i wspomnień[…]. Biorąc to wszystko pod uwagę, nie mam najmniejszej wątpliwości, że pamiętnik podoficera Wojska Polskiego Pawła Kozłowskiego należy opublikować. Jest on bowiem niezmiernie ciekawym świadectwem czasów i wydarzeń, w których autor pamiętnika uczestniczył. Będzie istotnym źródłem nie tylko dla historyków, lecz także dla politologów i socjologów. Przedstawia bowiem wydarzenia, które nie tylko działy się wokół niego i jego bezpośrednio dotykały, lecz także wydarzenia polityczne i militarne o randze znacznie szerszej. (Z recenzji wydawniczej prof. zw. dr. hab. Waldemara Rezmera)
Paweł Kozłowski nie był inteligentem, jego tekst jest napisany bardzo prosto. Niemniej jest naturalny i stanowi zapis zdarzeń ujmowanych niemal na gorąco. Świadek oddał m.in. chaos wydarzeń przełomu sierpnia i września 1939 r., pewne elementy traktowania przez Niemców polskich żołnierzy wziętych do niewoli. W tekście znajdujemy także odwołania do warunków życia na Podlasiu od zimy 1942 po lato 1944 r. oraz relacji międzyludzkich w warunkach wojny. Nie jest to obraz sielankowy, miejscami oddano wojenne realia w bardzo dosadny sposób. […] Wspomnienia Pawła Kozłowskiego zawierają nietypowo naszkicowany kontekst wojny. Jest to perspektywa „oddolna”. […] Obejrzeć Polskę tamtych lat oczami prostego, chociaż na pewno nie prymitywnego człowieka, to pożyteczne doświadczenie. Warto, aby stało się udziałem wielu czytelników. (Z recenzji wydawniczej dr. hab. prof. UG Grzegorza Berendta)
