Opis
Źródłowa monografia naukowa jest oryginalną teoretyczną pracą badawczą związaną z polskim podróżnictwem XIX w. W książce przedstawiono podróż dookoła świata Włodzimierza hrabiego Skórzewskiego, przyszłego III ordynata na Radomicach-Czerniejewie. Jako podróżnik jest on postacią całkowicie nieznaną. Nowatorski charakter publikacji polega na krytycznym opracowaniu w pełni wiarygodnego materiału rękopiśmiennego, tj. odnalezionych manuskryptów, ich pierwszym wydaniu oraz wprowadzeniu do obiegu naukowego nowego źródła, tj. listów Włodzimierza Skórzewskiego pisanych z odległych zakątków ziemi. Ramy chronologiczne, lata 1895–1897, są związane z czasem trwania wędrówki.
Arytokrata należy do wyjątkowo wąskiego grona rodaków, którzy w XIX w. wyruszyli w tak daleką peregrynację. Rozpoczął podróż z Wiednia pod koniec 1895 r. Dotarł przez Kanał Sueski w 1896 r. do Indii, a następnie Birmy, Borneo, Celebes, wysp Oceanii Papui i Nowej Gwinei. Był jednym z pierwszych Europejczyków, którzy zwiedzili Nepal. Z fascynującej wyprawy zamierzał opublikować książki, jednak żadna z nich nie powstała. Manuskrypty posiadają dużą wartość źródłową i poznawczą. Zawierają opisy m.in. kultury materialnej i duchowej, życia towarzyskiego, polowań czy spożywanych posiłków. Ziemianin okazał się bacznym obserwatorem życia codziennego, w tym zmian wprowadzanych w wyniku kolonizacji przez Europejczyków. Pisane barwnym językiem z wartką narracją przedstawiają obraz świata widziany oczami naocznego świadka. Książka adresowana jest do szerokiego grona odbiorców: naukowców (zwłaszcza przedstawicieli nauk humanistycznych, społecznych, kulturoznawstwa), studentów, uczniów różnych typów szkół, regionalistów, pasjonatów historii oraz podróżników.
* * *
Niepublikowane dotychczas dokumenty, które opracował prof. Ryszard Nowicki, mówiące o podróży życia, wyprawie „dookoła świata”, Włodzimierza Skórzewskiego […] mają zarówno historyczny, jak i kulturowy wymiar i wartość. Przedstawiają bowiem stan ówczesnej wiedzy na temat odległych krain, tego co inne, ciekawe, intrygujące w różnych sferach życia. […] Oczywiście, jest to przekaz subiektywny, ale to jest ta dodatkowa wartość, którą czerpiemy obecnie z dawnych relacji, bo opowieści podróżników są zarazem zawsze opowieściami o nich samych. Dzięki temu dowiadujemy się wiele o realiach społecznych i rodzinnych końca XIX wieku, o relacji matka – syn, o wyobrażeniach i marzeniach arystokracji epoki fin de siècle. Na osobną uwagę zasługuje bogaty materiał ilustracyjny w książce. Szczególnie że wzbogacają go fotografie wykonane przez prof. Nowickiego, który ruszył w podróż śladami bohatera swych rozważań.
Z recenzji prof. dr hab. Bogumiły Staniów
Jest to niezbyt obszerna propozycja wydawnicza […], ale wielce interesująca, która, mam nadzieję, znajdzie spore grono czytelników. Niewielu mamy polskich podróżników, jeszcze mniej mamy pozostawionych przez nich wspomnień, relacji, listów. Dobrze więc się stało, że Ryszard Nowicki odkrył nieznaną przedtem postać polskiego arystokraty, podróżnika Włodzimierza Skórzewskiego i dotarł do niepublikowanej dotąd jego korespondencji z podróży dookoła świata, głównie do Azji, m.in. Indii i Indonezji.
Z recenzji prof. dra hab. Tadeusza Stegnera
