Osoba w myśli współczesnej. Model badania sfery podmiotowej w tekstach kulturowych

46,20 

Ryszard Strzelecki
Bydgoszcz 2025
ISBN 978-83-8018-687-3
ISBN 978-83-8018-688-0 (e-book)
s. 346, oprawa miękka

do kupienia również w formie elektronicznej: ebook ibuk.pl

Zamysł wydania tej książki zrodził się z pytania, czy kultura współczesna właściwie rozpoznaje i czy w pełni aprobuje wysoki status człowieka. Prawidłowe rozpoznanie tego statusu gwarantują wybrane z kręgu wszelkich teorii człowieka nurty personalizmu „realistycznego”. Utworzony w książce model dziedziczy ich „maksymalizm”, uwzględnia i komplementarnie godzi wszelkie opisane przez nie konstytutywne, zarazem niezbywalne atrybuty osoby ludzkiej. Z tego powodu okazuje się narzędziem, które na obecnym etapie filozoficznej refleksji nad statusem osoby nie może być niczym zastąpione. Termin „osoba” nie jest mianem okazjonalnie przypisywanym do wybranego wymiaru człowieka, lecz dotyczy ludzkiego bytu jako bytu, obejmuje wszystko, co człowieka stanowi. Doniosłość bytowej realności osoby dokumentują analizy drugiej części studium. Stworzenie modelu do badania współczesnej podmiotowości wyczerpuje wprawdzie założony cel książki, zarazem jednak użycie go otwiera rozległą perspektywę dalszych badań. Zapewnia możliwość diagnozującego, krytycznego, niekiedy wręcz kwestionującego osądu dominujących w dzisiejszym świecie przekonań o istocie człowieka zarówno w poglądach naukowych i ideologiach, w aktach instytucji społecznych, politycznych, prawnych, edukacyjnych, religijnych, jak i w innych sferach kulturowej rzeczywistości.

Spis treści

Opis

Tytuł książki Profesora Ryszarda Strzeleckiego trafia w samo sedno problemu współczesnej humanistyki. W ogromnym skrócie można go określić jako pogłębiający się proces jej dehumanizacji. Oczywiście centralnym zagadnieniem badawczym w tekstach kulturowych jest zawsze człowiek – podmiot wszystkich wytworów, które pojawiają się w horyzoncie badawczym, ale dziś w dobie podważania wszelkich reguł życia społecznego człowiek niekoniecznie jest ściśle rozumiany jako podmiot działań w sferze owego życia. Staje się często przedmiotem albo jakimś elementem struktury społecznej zdominowanej przez wrogie człowiekowi ideologie, zmierzające do eliminacji jego swoiście rozumianej nadrzędnej pozycji w świecie innych istot i rzeczy. Współczesna humanistyka zatraca coraz bardziej wizję człowieka jako osoby, którą cechuje zdolność doświadczania siebie i poprzez siebie zdolna jest doświadczać innych ludzi i każdą rzecz, jaka znajduje się poza człowiekiem. Jest to, jak wiadomo, podstawowe doświadczenie podmiotowe, wyłącznie odnoszące się do człowieka. Dlatego konieczny staje się powrót do myślenia o człowieku jako osobie. Stąd wybicie tego tematu w tytule pracy: nie człowiek, ale osoba w myśli współczesnej […] Proponowany w książce model badania stanowić powinien punkt odniesienia wszelkich podejmowanych aktualnie badań personalistycznych i antropologicznych. Dlatego uważam, że studium Profesora Strzeleckiego jest nie tylko bardzo istotnym osiągnięciem badawczym, ale jest przede wszystkim dziełem uświadamiającym odbiorcom, jakie zagrożenia wynikają z bezrefleksyjnego ulegania, zwłaszcza w pracach badawczych, tendencjom dehumanizującym i redukującym osobowy kształt dzieł kulturowych, propagowanym przez ateistyczne i anty-osobowe ideologie współczesne, takie jak transhumanizm, postsekularyzm, posthumanizm.

Z recenzji prof. dra hab. Wojciecha Kaczmarka